De Omgevingswet brengt een grote stelselwijziging in het omgevingsrecht en een nieuwe manier van werken in de ontwikkeling en het beheer van de fysieke leefomgeving. De reikwijdte van de wet strekt zich uit van strategische visie, gebiedsontwikkeling en beheer tot vergunningverlening, handhaving en toezicht en de bijbehorende (digitale) informatievoorziening en dienstverlening. De impact van de wet is daarmee groot. De wet treedt naar verwachting op 1 januari 2023 in werking, maar nieuw uitstel is niet uit te sluiten. De voorbereiding in onze gemeente gaan door op de onderdelen die al uitgekristalliseerd zijn en waar geen nieuwe wettelijke grondslag voor nodig is.

Er zijn vier belangrijke producten te onderscheiden: de omgevingsvisie, het omgevingsplan, de omgevingsvergunning en het omgevingsloket.

Omgevingsvisie

De Omgevingswet verplicht gemeenten om een omgevingsvisie vast te stellen, uiterlijk drie jaar na inwerkingtreding van de Omgevingswet. De omgevingsvisie is 'vormvrij' en vervangt het huidige instrument 'structuurvisie'. Een omgevingsvisie bevat volgens de Omgevingswet:

• een beschrijving van de hoofdlijnen van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving;

• de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkeling, het gebruik, het beheer, de bescherming en het behoud van het grondgebied;

• de hoofdzaken van het integrale beleid voor de fysieke leefomgeving.

Onze ambitie is door te groeien naar 200.000 inwoners in 2040. De Omgevingsvisie Haarlemmermeer 2040 helpt om daarbij de juiste afwegingen te maken. In maart 2022 zijn de definitieve omgevingsvisie en het bijhorende omgevingseffectrapport door de gemeenteraad vastgesteld (2021.0003036, 3 maart 2022).

Omgevingsplan

Bij inwerkingtreding van de Omgevingswet geldt een omgevingsplan van rechtswege (de bestaande bestemmingsplannen en verordeningen in het fysieke domein zullen tezamen het nieuwe omgevingsplan vormen). Ter voorbereiding daarop zijn de verordeningen reeds samengevoegd in de Verordening fysiek domein (2019.0031923, 11 juli 2019). De gemeenteraad heeft ook het model-omgevingsplan Haarlemmermeer vastgesteld (2020.0001356, 2 juli 2020). Daarmee is de structuur van het omgevingsplan bekend. Sinds 2021 worden de basisregels voor het omgevingsplan gemaakt.

Omgevingsvergunning

Als de wet van kracht wordt, geldt een standaard vergunningsverleningsprocedure van acht weken en moet er afgestemd worden met andere overheden. Er vinden pilots plaats en onderzoeken naar het efficiënter inrichten van het proces. Voor de omgevingsvergunningen heeft het college in maart 2022 besloten het besluit tot meer vergunningsvrijheid, te verlengen (2022.0000507, 15 maart 2022).

Omgevingsloket

Bij de start van de wet is de informatie over de fysieke leefomgeving digitaal toegankelijk voor iedereen via het landelijke Omgevingsloket. Dit vraagt om standaardisatie van gegevens en het maken van diverse koppelingen. Daar waar de landelijke ontwikkelingen al zover zijn, zijn wij al aangesloten op het landelijke Digitale Stelsel Omgevingswet. De doorontwikkeling van het landelijke Digitaal Stelsel Omgevingswet loopt tot na 2024.