Toelichting mutaties

Prognose ontwikkeling aantal inwoners en woningen

In deze voorjaarsrapportage is rekening gehouden met de volgende prognoses voor de aantallen inwoners en woningen:

In de periode 1 januari 2023 - 1 januari 2027 wordt de groei van het aantal woningen geraamd op 6.150. Mede hierdoor stijgt het aantal inwoners naar verwachting met afgerond 8.800 in deze periode. Voor de groei van het aantal woningen is uitgegaan van de ambitie zoals opgenomen in de woningbouwplanning (WBP) met de standlijn 1 januari 2023. Gezien de ervaringen uit het verleden wordt die ambitie niet geheel gerealiseerd. Naar analogie van de realisatiegraad die wordt aangehouden voor investeringen wordt er vanuit gegaan dat 65% van de ambitie vanaf 2025 gerealiseerd wordt. Hierdoor wordt de raming van de baten en de lasten in het meerjarenbeeld realistischer en meer gedegen.

Areaalsystematiek groei van de gemeente

Zoals hiervoor is toegelicht wordt voorgesteld om vanaf het begrotingsjaar 2024 in het meerjarenbeeld rekening te houden met hogere lasten als gevolg van de groei van de gemeente. In samenwerking met BDO is hiervoor een systematiek ontwikkeld waarbij voor de begrotingsposten die autonoom als gevolg van de groei van de gemeente toe nemen, rekening wordt gehouden met een stelpost per extra inwoner en per extra woning. Met autonome groei wordt nadrukkelijk bedoeld dat de groei van een begrotingspost niet valt te beïnvloeden door aanpassing van het gemeentelijk beleid. Het gaat om een onvermijdelijke toename van de lasten.

De stelpost per extra inwoner en extra woning is respectievelijk € 880 en € 450. Voor 2024 betekent dit een stelpost van totaal € 2,1 miljoen te verdelen over de programma's van de begroting. De indicatieve verdeling over de programma's is weergegeven in Figuur 1.

Naast de toename van de lasten van de programma's wordt rekening gehouden met een groei van de kosten van overhead. Deze groei is gesteld op 10% van de extra directe lasten als gevolg van de groei.

De dekking van de extra lasten door de groei van de gemeente komt uit de stijging van de algemene uitkering uit het gemeentefonds en extra OZB-opbrengsten eigenaren woningen. Hiermee werd in het verleden al grotendeels rekening gehouden in het meerjarenbeeld. Conform de bestendige gedragslijn is met de mutatie van de algemene uitkering rekening gehouden in de post mutatie aantal inwoners, woningen en niet-woningen. Alleen met de stijging van de OZB eigenaren woningen vanaf 2025 is nog geen rekening gehouden in deze post. Daarom kan die cumulatieve stijging nu als dekking worden geraamd. Verder werd in de oude situatie al rekening gehouden met stelposten voor areaal openbare ruimte en volumegroei jeugdzorg en Wmo. De stelpost areaal openbare ruimte kan helemaal vrijvallen. De stelpost volumegroei jeugdzorg en Wmo valt voor 50% vrij, omdat we er vanuit gaan dat de andere 50% het extra beroep op jeugdzorg en Wmo voor de huidige inwoners betreft.

Om inzicht te geven in de financiële gevolgen van de groei van de gemeente worden in Tabel 8 de extra baten van de groei van de gemeente afgezet tegen de extra lasten. Uit deze tabel blijkt dat de extra baten lager zijn dan de extra lasten, met name in de jaren 2026 en 2027. Dit wordt veroorzaakt door het rijksbeleid dat het accres vanaf 2026 is bevroren op het accres dat in 2022 is toegekend. Daar komt nog bovenop dat de fondsbeheerders van het gemeentefonds vanaf 2027 ook geen rekening meer houden met een stijging van het gemeentefonds als gevolg van de groei van Nederland.