3.5 Autonome ontwikkelingen

Tabel 9 

Omschrijving (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Vergoedingen raadsleden en leden Rekenkamercommissie

-36

-36

-36

-36

-36

Documenten burgerzaken

-74

-76

-55

-256

-48

Gemeentebalie Schiphol, correctie indexaties

9

-6

0

0

0

Herwaardering functies

-386

-386

-386

-386

-386

Digitale dienstverlening, omzetting krediet naar exploitatiebudget

-300

0

0

0

0

Aanpassing FLO bijdrage VRK

-875

-853

-143

-127

-120

AM match

-513

-1.197

-1.243

-1.303

-1.303

Doelgroepenvervoer

-113

-113

0

0

0

Energielabel en energiescans vastgoed

-225

-75

0

0

0

Indexering Exploitatiebijdrage Sportfondsen en SKWA

-156

-156

-156

-156

-156

Vervallen bijdrage Meertaxi

-60

-60

-60

-60

-60

Energietransitie

-1.235

-1.983

-1.351

-791

-791

Correctie onttrekking reserve wonen

0

0

0

0

-11

Areaaluitbreiding kwaliteit fysieke omgeving

-258

-258

-258

-258

-258

Herberekening kostendekkendheid riolering

-206

-274

-152

20

-66

Uitvoeringsovereenkomst Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied

-821

-780

-739

-698

-698

Vergoedingen Nedvang

-159

0

0

0

0

Herwaardering assetmanager

-28

0

0

0

0

Precarioheffing op kabels en leidingen

0

0

-142

-142

-142

Toeristenbelasting 2020

-6.390

0

0

0

0

Dividend deelnemingen

-616

-209

-209

-209

-209

Parkeeropbrengsten

-600

0

0

0

0

Premiestijging sociale lasten gemeentepersoneel

-398

-398

-398

-398

-398

Extra capaciteit beveiliging en privacy

-215

-430

-430

-430

-430

Functioneel beheer ICT

-190

-380

-380

-380

-380

Extra impuls voor informatiebeveiliging - fase 1

-539

0

0

0

0

Project Instroom, Doorstroom en Uitstroom (IDU)

0

-62

-124

-124

-124

Extra capaciteit VIC en rechtmatigheidsverklaring

-40

-80

-80

-80

-80

Totaal - Autonome ontwikkelingen

-14.423

-7.811

-6.341

-5.812

-5.694

Bestuur, samenleving en publiekscontact

Documenten burgerzaken

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Beleidsdoel E Wij beheren betrouwbare basisregistraties en leveren diensten en producten van burgerzaken en de burgerlijke stand.

-74

-76

-55

-256

-48

Voor de afgifte van documenten burgerzaken geldt voor de periode 2020 tot en met 2023 dat er minder inkomsten zijn. Hier staan lagere afdrachten aan het Rijk en personele lasten tegenover. Dit als gevolg van de introductie van het reisdocument met een geldigheidsduur van tien jaar. Daarnaast is sprake van jaarlijkse fluctuaties op basis van de voor dat jaar geprognosticeerde aantallen producten. In 2024 nemen de inkomsten en de afdrachten weer substantieel toe vanwege het verstrijken van de eerste periode van tien jaar.

Herwaardering functies

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Beleidsdoel E Wij beheren betrouwbare basisregistraties en leveren diensten en producten van burgerzaken en de burgerlijke stand.

-386

-386

-386

-386

-386

Wij voeren maatregelen door die onder meer gericht zijn op de verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening bij Burgerzaken en op verbetering van het beheer van de Basisregistratie Burgerzaken. Het hiervoor benodigde vergroten van de flexibiliteit en expertise van de personele inzet hebben geleid tot de herwaardering van de functies bij Burgerzaken. Dit leidt tot een structurele toename van de personele lasten.

Digitale dienstverlening, omzetting krediet naar exploitatiebudget

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Beleidsdoel E Wij beheren betrouwbare basisregistraties en leveren diensten en producten van burgerzaken en de burgerlijke stand.

-300

0

0

0

0

Het bestedingsplan van het voor 2020 beschikbaar gestelde krediet Digitale dienstverlening kent een grote verscheidenheid aan activiteiten en investeringen. Het karakter van een deel van de opgenomen activiteiten maakt dat deze dienen te worden aangemerkt als exploitatielasten en niet als investeringen. Conform het BBV mogen exploitatielasten niet geactiveerd worden. Dit heeft tot gevolg dat € 299.500 van het in 2020 beschikbare investeringskrediet moet worden omgezet naar materieel budget. Dit levert in het huidige jaar een nadeel op; echter het levert voordelen op in de toekomst omdat de afschrijvingen vrijvallen. Wij nemen nu dus al de lasten in plaats van deze middels activering voor ons uit te schuiven. De vrijvallende kapitaallasten zijn opgenomen in de post kapitaallasten/financiering en leiden mede hierdoor tot een structureel sluitend resultaat.

Veiligheid

Aanpassing FLO bijdrage VRK

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Beleidsdoel B Het verzekeren van de doelmatige en slagvaardige hulpverlening op het gebied van brandweerzorg, crisisbeheersing en geneeskundige hulpverlening.

-875

-853

-143

-127

-120

Vanuit het akkoord reparatie FLO-overgangsrecht zijn verschillende afspraken gemaakt, onder andere aangaande de levensloopregeling. Vanwege wijziging in fiscale wetgeving wat betreft de levensloopregeling (een maximum opbouw van netto-spaartegoed tot 225% van het netto inkomen op de leeftijd van 55 jaar) is in de CAO afgesproken dit te repareren. Voor een ieder die vanaf 2022 gebruik gaat maken van het FLO-overgangsrecht worden kosten in tijd naar voren gehaald, hierdoor zijn de kosten in de jaren 2020 en 2021 aanzienlijk hoger dan eerder geprognosticeerd. Uiteindelijk heeft het opbouwen van netto-spaartegoed een positief effect op de kosten. De geprognosticeerde totaalkosten over de gehele looptijd (tot en met 2045) zijn gedaald met 5,7%, wat resulteert in € 778.000 minder bijdrage.

Zorg en werk

AM match

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Beleidsdoel C Onze inwoners zijn economisch zelfstandig; werk boven uitkering.

-513

-1.197

-1.243

-1.303

-1.303

De gemeente levert een bijdrage aan AM match voor integratie en toeleiding naar werk van bijstandsgerechtigden met een loonwaarde tot 70% van het wettelijk sociaal minimum. Vanaf de oprichting van AM match in 2016 zijn deze kosten gedekt uit de reserves van AM match en het sociaal herinvesteringsfonds van de gemeente dat bij AM match is opgebouwd. De reserve wordt in 2020 in zijn geheel benut. Hierdoor moeten de deelnemende gemeenten vanaf 2020 een bijdrage betalen.

Het verloop van de oorspronkelijke reserve is als volgt: de stand eind 2016 was € 2.264.000. In 2017 is in verband met verkoop van het pand € 176.000 toegevoegd, waarmee in totaal € 2.440.000 beschikbaar was. Tot en met 2019 is € 1.822.000 ingezet ter dekking van de gemeentelijke bijdrage in de afgelopen jaren. Het restant van € 618.000 wordt in 2020 ingezet.

Doelgroepenvervoer

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Beleidsdoel A Inwoners ontvangen zorg en ondersteuning thuis.

-113

-113

0

0

0

Bij de Najaarsrapportage 2019 is het budget voor Wmo-vervoer verhoogd met € 322.000. De in de Najaarsrapportage 2019 gemelde toename van het aantal reizigers en ritten van zowel Wmo- als leerlingenvervoer zet zich door, echter de stijging is niet zo sterk als die in 2019. De op deze cijfers gebaseerde prognose van de uitgaven voor 2020 is € 113.000 hoger dan het huidige budget. De extra middelen worden voor twee jaar geraamd in verband met de te nemen maatregelen in het leerlingenvervoer, die vanaf 2022 tot een besparing moeten leiden.

Maatschappelijke ontwikkeling

Energielabel en energiescans vastgoed

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Beleidsdoel C Inwoners nemen in hun buurt of kern, actief deel aan de samenleving.

-225

-75

0

0

0

Conform Europese richtlijnen moet een energielabel worden meegeleverd bij de verhuur en verkoop van onze gebouwen. Momenteel is slechts een beperkt deel van ons maatschappelijk vastgoed voorzien van een energielabel. Daarnaast hebben we als eigenaar van gebouwen de plicht tot het nemen van energiebesparende maatregelen. Om passende maatregelen te treffen zijn energiescans nodig die het energieverbruik in kaart brengen.

Indexering Exploitatiebijdrage Sportfondsen en SKWA

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Beleidsdoel E Inwoners beschikken over voldoende aantrekkelijke mogelijkheden om te recreëren, bewegen actief en nemen deel aan sport.

-156

-156

-156

-156

-156

De exploitatiebijdrage aan Sportfondsen Haarlemmermeer en Sportcomplex Koning Willem Alexander wordt jaarlijks conform de overeenkomst geïndexeerd. In 2020 is het percentage indexering conform overeenkomst 3,72%. In de Voorjaarsrapportage 2019 is rekening gehouden met een algemene indexering van 1,5%.

Ruimtelijke ontwikkelingen

Energietransitie

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Beleidsdoel B Haarlemmermeer realiseert ruimtelijke projecten die bijdragen aan het maatschappelijk doel.

-1.235

-1.983

-1.351

-791

-791

In juli 2019 is de Programmatische aanpak Energietransitie Haarlemmermeer (2019.0037699) vastgesteld door de raad. Hieruit vloeien kosten voort voor zes focuspunten:
1. grootschalige decentrale productie, incl. RES;
2. de voorbeeldrol van de gemeente en maatschappelijk vastgoed;
3. ontwikkelen warmtebeleid (visie en eerste uitvoeringsplannen);
4. pilot aardgasvrije buurt;
5. de rol van bedrijven in de energietransitie;
6. het stimuleren van eigen initiatief.
De benodigde middelen zijn voor personele kosten, inhuur (in- en extern), kosten voor kennis & onderzoeken, communicatiemiddelen, proceskosten, lidmaatschappen en investeringen in infra, besparingsmaatregelen en cofinanciering van subsidies.

Kwaliteit fysieke omgeving

Areaaluitbreiding kwaliteit fysieke omgeving

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Beleidsdoel D Gemeentelijke wegen, straten en pleinen zijn goed begaanbaar, schoon en veilig.

-258

-258

-258

-258

-258

Als gevolg van woningbouw De Beukse Poort te Hoofddorp, Populierenlaan te Zwanenburg, Jonkheer van de Pollstraat te Nieuw-Vennep en Noordrand-Oost Nieuw-Vennep, wordt het te onderhouden areaal groter.

Herberekening kostendekkendheid riolering

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Beleidsdoel C Zorgen voor een adequaat beheer in de openbare ruimte van grondwater, hemelwater en afvalwater.

-206

-274

-152

20

-66

Het beheer en onderhoud van de riolering wordt kostendekkend geraamd. Met name als gevolg van lagere kapitaallasten door de bijstelling van het investeringsplan kunnen minder lasten worden doorberekend aan riolering. Om de kostendekkendheid op 100% te houden moet de onttrekking aan de voorziening riolering verlaagd worden. Tegenover het nadeel wat hierdoor ontstaat, staat het voordeel op de kapitaallasten, zie paragraaf 3.1 Voordelen.

Uitvoeringsovereenkomst Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Beleidsdoel E Haarlemmermeer biedt een gezond leefklimaat.

-821

-780

-739

-698

-698

De bijdrage aan de Omgevingsdienst Noorzeekanaalgebied (OD NZKG) voor 2020 wordt in de Uitvoeringsovereenkomst (UVO) 2020 geraamd op € 8,3 miljoen. Ten opzichte van het huidig geraamde bedrag een verhoging van € 820.000.

De verhoging is het gevolg van stijging van het kernpakket Milieu (€ 302.000), het kernpakket Bouw (€ 238.000), extra werkzaamheden voor Bodem (€ 257.000) en het kernpakket randvoorwaardelijk en programmaoverstijgend (€ 175.000). De verhoging bij het kernpakket Milieu wordt veroorzaakt door van een wijziging in de categorisering van agrarische bedrijven en extra werkzaamheden aangaande evenementen, ondermijning en Schiphol. De verhoging bij het kernpakket Bouw wordt voornamelijk veroorzaakt door een stijging van het aantal bouwaanvragen, tevens stijgt de complexiteit van aanvragen. Ook de stijging van werkzaamheden in het kernpakket Bodem en randvoorwaardelijk en programmaoverstijgend kunnen worden toegeschreven aan een stijging van bouwaanvragen en daaruit voortvloeiende werkzaamheden. De stijging van kosten voor het kernpakket randvoorwaardelijk en programmaoverstijgend wordt tevens mede veroorzaakt door intensivering van uit te voeren Bibob-toetsen.

Het nadeel in de jaren 2021 en verder is lager omdat op basis van de meerjarenbegroting van de OD NZKG in die jaren al rekening was gehouden met een stijging van de bijdrage.

Vergoedingen Nedvang

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Beleidsdoel B Het sturen van afvalstromen naar maximaal hergebruik.

-159

0

0

0

0

Als gevolg van aangepaste landelijke afspraken hebben wij een nieuwe deelnemersovereenkomst afgesloten met Nedvang. Als gevolg van de nieuwe overeenkomst dalen de vergoedingen voor gescheiden ingezamelde grondstoffen met € 211.000 en dalen de lasten met € 600.000. Tegenover de daling van de lasten als gevolg van de nieuwe deelnemersovereenkomst, staat echter hogere kosten als gevolg van gestegen verwerkingskosten voor afval, indexering en areaaluitbreiding. Op basis van het verwachtte aantal huishoudens over 2020 gaat de afvalstoffenheffing met € 52.000 omhoog. Per saldo levert dit een incidenteel nadeel van op € 159.000. Dit nadeel kan niet ten laste van de voorziening tariefsegalisatie afvalstoffenheffing, omdat deze geheel wordt ingezet ter dekking van de incidentele kosten van het project Van afval naar grondstof (VANG).

Overzicht algemene dekkingsmiddelen

Precarioheffing op kabels en leidingen

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Onderdeel A Belastingen (OZB, parkeren, toeristenbelasting, precariobelasting).

0

0

-142

-142

-142

Per 2022 vervalt de mogelijkheid om precario te heffen op kabels en leidingen. Voor Haarlemmermeer gaat dit om een structureel nadeel van € 5,72 miljoen in de inkomstensfeer. Dit nadeel is voor € 5,58 miljoen al gedekt door tot en met de Voorjaarsrapportage 2019 gerealiseerde extra belastinginkomsten als gevolg van niet geraamde areaaluitbreidingen van de heffingsgrondslagen te reserveren voor het opvangen van de wegvallende inkomsten (zie voor een specificatie de Programmabegroting 2020-2023, overzicht Algemene dekkingsmiddelen). Er resteert een nog te dekken bedrag van € 141.800 wat nu als nadeel verwerkt wordt.

Toeristenbelasting 2020

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Onderdeel A Belastingen (OZB, parkeren, toeristenbelasting, precariobelasting).

-6.390

0

0

0

0

De verwachting is dat het aantal hotelovernachtingen in 2020 lager wordt als gevolg van het Coronavirus. Veel zakelijke bijeenkomsten en evenementen worden afgezegd en ook toeristen maken de keus om vakanties uit te stellen. Vooralsnog gaan ervan uit dat de omzet van de hotels met gemiddeld 50% afneemt.

Dividend deelnemingen

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Onderdeel C Financiering/bespaarde rente/dividend.

-616

-209

-209

-209

-209

Vanuit deelnemingen ontvangt de gemeente dividend. Op basis van de ontvangen (concept) jaarrekeningen over 2019 wordt het in 2020 te ontvangen dividend bijgesteld. Voor de Waterwolf wordt er vanuit gegaan dat er structureel geen dividend ontvangen wordt. Een nadeel van € 224.000. Het dividend van Meerlanden wordt incidenteel verlaagd met € 238.000. Over 2019 wordt een lager percentage van de winst uitbetaald (50% in plaats van 60%) als dividend, omdat Meerlanden voor grote investeringen staat en daarvoor voldoende liquide middelen moet hebben. Ook het te ontvangen dividend van de BNG wordt verlaagd op basis van de ontvangen informatie. Het resultaat op financiële transacties is lager en er moesten hogere voorzieningen voor kredietverliezen getroffen worden.
De overige deelnemingen geven per saldo een incidenteel voordeel van € 70.000. Dit betreft vooral Eneco waarvan we in 2020 voor het laatst dividend ontvangen. Structureel was nog geen rekening gehouden met te ontvangen dividend van netbeheerder Stedin. Dit geeft een voordeel € 15.000.

Parkeeropbrengsten

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Onderdeel A Belastingen (OZB, parkeren, toeristenbelasting, precariobelasting).

-600

0

0

0

0

Als gevolg van het Coronavirus dalen de parkeeropbrengsten voor 2020. Op basis van de eerste ervaringen wordt uitgegaan van circa 57,5% minder opbrengsten gedurende een periode van vier maanden.

Overzicht overhead

Premiestijging sociale lasten gemeentepersoneel

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Onderdeel A Directie, bestuursondersteuning, corporate control, communicatie, personeel en organisatie, financiën, inkoop en juridische zaken.

-398

-398

-398

-398

-398

De werkgeverspremies voor Arbeidsongeschiktheidspensioen en de Wet op de arbeidsongeschiktheid zijn gestegen. De werkgeverspremies Werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten eigen risicodragerschap en Zorgverzekeringswet zijn licht gedaald.

Extra capaciteit beveiliging en privacy

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Onderdeel C Informatievoorziening en automatisering.

-215

-430

-430

-430

-430

In het coalitieakkoord is aangegeven dat maatregelen noodzakelijk blijven om onze IT nog beter te beveiligen tegen digitale aanvallen en deze te monitoren, omdat IT een steeds grotere rol speelt in de gemeentelijke dienstverlening. Het doel hierbij is dat persoons- en bedrijfsgegevens veilig zijn bij de gemeente en de privacy en bescherming van persoonlijke data is geborgd. We stellen voor om de formatie structureel uit te breiden met 3 fte voor privacy en security, bestaande uit een CISO (Chief Information Security Officer) en twee privacy- en securitymedewerkers. De functie van CISO staat niet in ons functiehuis, maar is wel verplicht volgens de BIO (Baseline Informatiebeveiliging Overheid). We huren deze functie nu tijdelijk in. Daarnaast hebben we op dit moment drie privacy- en securitymedewerkers die de CISO en de privacy officer ondersteunen. Deze worden nu ook tijdelijk ingehuurd om het werk te kunnen uitvoeren. Voorgesteld wordt om een deel van die tijdelijke inhuur om te zetten in structurele formatie.

Functioneel beheer ICT

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Onderdeel C Informatievoorziening en automatisering.

-190

-380

-380

-380

-380

In de management letter van de IT-audit zijn door de accountant bevindingen gerapporteerd op het gebied van functioneel beheer. Om hier op de juiste wijze op in te kunnen spelen dient de capaciteit van functioneel beheer te worden versterkt. Functioneel beheer betreft werkzaamheden binnen de primaire processen van onze organisatie, die er onder andere voor moeten zorgen dat de software die we daar gebruiken voldoen aan alle beveiligingseisen en dat toegang tot deze software is gereguleerd. Dit betreft op dit moment 3 fte in verschillende werkgebieden (sociaal, ruimtelijke ordening, dienstverlening en bedrijfsvoering). Door het aantal uit te breiden van 3 naar 8, kunnen we elk werkgebied voorzien van een functioneel beheerder en een volwaardige vervanger, die samen onze meest belangrijke bedrijfskritische softwareapplicaties kunnen ondersteunen, dit betreft qua omvang ongeveer 30 applicaties.

Extra impuls voor informatiebeveiliging - fase 1

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Onderdeel C Informatievoorziening en automatisering.

-539

0

0

0

0

Middels de nota van B&W 'Extra impuls voor informatiebeveiliging' (2019.0057821) is toegelicht dat een bedrag van € 689.000 extra inzet benodigd is voor fase 1 van het doorvoeren van aanpassingen op het gebied van informatiebeveiliging. In de Najaarsrapportage 2019 is hiervan reeds € 150.000 toegekend. Deze aanvraag betreft de resterende benodigde middelen voor de eerste fase. In deze fase wordt een aantal specifieke risicopunten aangepakt, de tweede fase richt zich op de borging door ontwikkeling van medewerkers, producten en processen.

Project Instroom, Doorstroom en Uitstroom (IDU)

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Onderdeel C Informatievoorziening en automatisering.

0

-62

-124

-124

-124

In het kader van informatiebeveiliging en rechtmatigheid dient de gemeente identiteiten (van personen die voor de gemeente werken ongeacht hun werkverband) en haar voorzieningen op een zodanige manier te registreren en beheren, dat regie voeren bij in-, door- en uitstroom van medewerkers mogelijk is. Deze regie zorgt ervoor dat levering en inname van rechten op programma’s, data, fysieke toegang tot gebouwen en voorzieningen (smartphone, laptop, etc.) onder controle zijn. In het project Instroom, Doorstroom en Uitstroom (IDU) wordt de registratie verbeterd met ‘identiteiten’ ten behoeve van deze regievoering. Registratie van identiteiten is de bron voor identity- en accessmanagement (IAM), dat de controle over levering en inname van artikelen aan medewerkers (en externe inhuur) voor haar rekening neemt. Om het proces na afronding van het project IDU te kunnen borgen, zijn structurele middelen nodig in de vorm van personele inzet (ketenregisseur) en jaarlijkse softwarekosten.

Extra capaciteit VIC en rechtmatigheidsverklaring

Beleidsdoel (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2020

2021

2022

2023

2024

Onderdeel A Directie, bestuursondersteuning, corporate control, communicatie, personeel en organisatie, financiën, inkoop en juridische zaken.

-40

-80

-80

-80

-80

Met de Verbijzonderde Interne Controles (VIC) worden tekortkomingen in de inrichting, uitvoering en in de beheersing van processen, in het bijzonder die met een groot financieel beslag, opgespoord. Voor de versterking van de VIC's en betere borging in de organisatie is structureel extra capaciteit nodig.
Door het Rijk is aangekondigd dat de gemeenten met ingang van 2021 een extra taak krijgen op het gebied van de rechtmatigheidsverklaring. De colleges van burgemeester en wethouders moeten jaarlijks bij de jaarrekening een verklaring afgeven waarin zij zelf het rechtmatig handelen van de gemeente aantonen.
In het accountantsverslag bij de Jaarstukken 2018 en de managementletter over 2019 heeft ook de accountant voor beide onderwerpen aandacht gevraagd.